Europees participeren

Hoewel het nog behoorlijk zoeken is, is Nederland vast van plan meer mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. Er wordt aan wetgeving gewerkt, het bedrijfsleven is van goede zin en overheden en instellingen kunnen niet wachten om aan de slag te gaan.Alle goede bedoelingen ten spijt kijken alle betrokken partijen op dit moment vooral de kat uit de boom.

Europees participeren

Ik heb net gestemd en bedenk hoe Neelie Kroes de digitale portefeuille op de Europese kaart zette. Zou –stel – zou Agnes Jongerius hetzelfde kunnen doen met de sociale portefeuille? En hoe zit het eigenlijk met de Europese participatie-plannen?Ik ben niet de enige die het me afvroeg; in 2008 is in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid onderzoek gedaan naar buitenlandse ervaringen met arbeidsvoorzieningen voor gehandicapten. Het rapport is niet uitputtend, maar geeft wel de Europese sfeer aan. Kijkt men in Spanje elkaar ook vol goede moed al jaren aan? Heeft Duitsland haar participatiezaakjes op orde?

Werk, omdat het moet

Veel landen werken met een quotum, in Nederland vormgegeven in de Participatie-wet. Heel goed voorstelbaar als manier om te stimuleren. Maar ook een hoop extra regeltjes en controles, en geen positief geluid. ‘Omdat het moet’, stimuleert het bedrijfsleven niet, en als er regeltjes zijn, dan zit daar ongetwijfeld rek in. Voor je het weet strandt een mooi plan in drijfzand van bepalingen, uitzonderingen, aanpassingen en wijzigingen op wijzigingen.Daarom kent Spanje wel een quotumregeling, maar wordt die niet gecontroleerd. Duitsland controleert wel. Daar moet elk bedrijf met meer dan 19 medewerkers 5% gehandicapten in dienst hebben. Heb je dat niet dan krijg je een boete.

Positief signaal

Goed geregeld, maar niet erg positief. De Duitse overheid stimuleert daarom met subsidies: werkgevers die gehandicapten een leer/werk-traject of vaste aanstelling bieden kunnen 100% van de leer/werk-vergoeding en 80% van het overeengekomen salaris als subsidie krijgen. Ook zijn er voorzieningen die begeleiding bieden bij de plaatsing van een arbeidsgehandicapte. Oostenrijk regelt het ongeveer op dezelfde manier; maar in plaats van 5% is de verplichting 4%.Het ongecontroleerde quotum van Spanje is laag: 2%. Maar die 2% is (nogmaals: zonder controle) voor een groot deel wel ingevuld. En wie weet dat via de positieve ervaringen met die 2% bedrijven de toegevoegde waarde van arbeidsgehandicapten inzien en uit eigen beweging vaker met deze groep werken.

Gelijke rechten, stigma´s en positieve discriminatie

Er zijn overigens ook landen die geen quotum hebben. Meestal om reden van het beginsel van gelijke rechten. Geen positieve discriminatie en daarbij kan, zo wordt geredeneerd, de nadruk op een aandoening stigmatiserend werken. In het Verenigd Koninkrijk is dit het geval, en in alle Scandinavische landen. Daar wordt sowieso weinig voor mensen met verminderd arbeidsvermogen geregeld.

Kom op Nederland, pak dit op!

Kortom: het is een beetje een rommeltje in Europa, er zijn niet veel projecten, instellingen en programma´s waar Nederland van kan leren. Nu kunnen we twee dingen doen: we kunnen elkaar nog dieper aankijken en ook in Europees verband de verwachtingsvolle stilte van goede bedoelingen opzoeken, of we pakken onze verantwoordelijkheid, nemen het voortouw en zetten de toon voor een Europa dat werk maakt van participatie. Niet omdat het moet, maar omdat het zinvol is, nuttig en het relevante verscheidenheid oplevert.We hebben nog een weg te gaan, maar het kan wel. En Nederland kan haar menselijke, betrokken en daadkrachtige pionierskant weer eens laten zien.Aan het werk! Wij zijn al begonnen.